Τοπωνύμια Κασσανδρινού

Τα τοπωνυμια του χωριου μου του Κασσανδρινου

 

Αεροφωτογραφία του Κασσανδρινού Χαλκιδικής λίγο πριν το 1940

Αναδημοσίευση κειμένων από το ομώνυμο βιβλίο του 
Ξενοφώντα Μπελόπουλου-Αμπελά

Διαχειριστής ιστολογίου: Μπελόπουλος Χρήστος

---

"Τοπωνύμια Κασσανδρινού". Πρόλογος

Στα τελευταία τριάντα χρόνια του περασμένου αιώνα, παρατηρείται με συνεχόμενο και επαυξανόμενο ρυθμό μια αδιαφορία και τάση αποξένωσης και αποστασιοποίησης από την παράδοση. Η αξιέπαινη προσπάθεια των τοπικών πολιτιστικών συλλόγων και άλλων αρμόδιων φορέων, δεν κατάφερε δυστυχώς να ανακόψει τη νοοτροπία αυτή.

Ιστορικό της ίδρυσης του Κασσανδρινού

Το Κασσανδρινό (ή Κασσανδρηνό, όπως ορθογραφείται εναλλακτικά) ήταν το πρώτο χωριό της Κασσάνδρας που αποικίστηκε 7-8 χρόνια μετά το χαλασμό της από τους Τούρκους στην επανάσταση του 1821. Πέτρα δεν έμεινε όρθια από την τούρκικη λαίλαπα. Τα πάντα παραδόθηκαν στη φωτιά: σπίτια, εκκλησίες, νεκροταφεία, δάση κ.λ.π. Από τους κατοίκους του όσοι γλύτωσαν από το τούρκικο χαντζάρι και την αιχμαλωσία για τα σκλαβοπάζαρα της Ανατολής σκόρπισαν εδώ κι εκεί για να επιβιώσουν. Άλλοι πήγαν στα Αιγαιοπελαγίτικα νησιά και άλλοι στον λεύτερο Ελλαδικό χώρο. Πολλοί σφάχτηκαν σαν αρνιά της Πασχαλιάς. Ο χώρος γύρω απ’ την εκκλησία του χωριού (Κοίμηση της Παναγίας) είναι ένα αρκετά μεγάλο νεκροταφείο που ακόμα και σήμερα σκάβοντας θεμέλια οι χωριανοί ξεθάβουν ανθρώπινα κόκαλα. Μετά 7-8 χρόνια από το χαλασμό, άρχισε να στήνεται ξανά το χωριό από κείνους που δειλά - δειλά επέστρεφαν στην καμένη γη του.

Κασσανδρινό Χαλκιδικής

Όπως λένε οι παλιοί, το πρώτο σπίτι που χτίστηκε ήταν ο «Αγαθοκλέικος παλιοσπτάς», ένα άγαρμπο τετράγωνο κτίσμα με τοίχους ένα μέτρο πλάτος, όλο κι όλο ένα δωμάτιο γύρω στα τριάντα  τετραγωνικά μέτρα εμβαδό με ένα πελώριο πετρόχτιστο τζάκι. Το σπίτι αυτό το έχτισε ο Κυπαρίσσης Σιμώνης, πρόγονος των οικογενειών των Αμπελάδων. Κυνηγημένος από τα τούρκικα αποσπάσματα γιατί σκότωσε έναν Τούρκο για λόγους τιμής, έφυγε από το χωριό του τα Δουμπιά της Χαλκιδικής και βρήκε καταφύγιο στο μετόχι της Αγίας Αναστασίας (Αναστασίτικο), όπου δούλεψε για μερικά χρόνια κολλήγας και σαν αποφάσισε να παντρευτεί και να νοικοκυρευτεί, έχτισε το παραπάνω σπίτι από υλικά που περιμάζεψε από τα ερείπια του χωριού.

Με τον καιρό ήρθαν κι άλλοι κι έκτισαν πρόχειρα και άναρχα τα σπίτια τους. Ο καθένας καταλάμβανε μια περιοχή όπου ήθελε κι έκτιζε το σπιτάκι του για να εγκαταστήσει το νοικοκυριό του. Όλα αυτά τα σπίτια, από τα οποία πολύ λίγα σώζονται σήμερα, ήταν πέτρινα και λασπόκτιστα. Έτσι, μέσα στο χωριό δημιουργήθηκαν "μικρογειτονιές" (οικογενειακά τοπωνύμια) που απεικονίζονται στο πρόχειρο σκαρίφημα που ανέφερα παραπάνω, όπως Αμπελαδέικα, Σπανέικα κ.λ.π. Ακόμα μέσα στο χωριό ανοίχτηκαν ιδιόκτητα πηγάδια που πήραν κι αυτά το όνομα του νοικοκύρη που τα άνοιξε, όπως Αμπελαδέικο, Νταέικο, Ζαχέικο κ.λ.π.

---

Κατάλογος τοπωνυμιών του Κασσανδρινού

Α.  Τοπωνύμια εντός του οικισμού (Οικογενειακά τοπωνύμια) 

Β.  Τοπωνύμια κοντά στον οικισμό

Γ.  Τοπωνύμια μακριά από τον οικισμό

Δ.  Τοπωνύμια μετοχιού Αγίας Αναστασίας

---

Α. Τοπωνύμια εντός του οικισμού

(οικογενειακά τοπωνύμια)

Κάθε μικρογειτονιά στο Κασσανδρινό χαρακτηρίστηκε τοπωνυμικά από το επώνυμο ή το μικρό όνομα του πρωτοεγκατεστημένου στο χωριό προγόνου-ιδρυτή της κάθε οικογένειας. Αρχίζοντας από τη βορεινή πλευρά του χωριού, με κατεύθυνση νότια και κάτω από τον κεντρικό δρόμο, εντοπίζουμε τα εξής οικογενειακά τοπωνύμια (γειτονιές): 

• Λιαπέικα
• Μπουραντέικα
• Κουτσουπλέικα
• Χλιοπανέικα
• Κωσταντέικα
• Παναγιωτέικα
• Γκαζεπέικα

Ξεκινώντας πάλι από τη βορεινή πλευρά με κατεύθυνση νότια, αλλά από το πάνω μέρος του κεντρικού δρόμου, εντοπίζουμε τα εξής οικογενειακά τοπωνύμια:

Σκαρίφημα 1: Τοπωνύμια εντός του οικισμού

• Μπελαδέικα
• Καρανασέικα
• Αγαθοκλέικα
• Μαργαρτέικα
• Θεοχαρέικα
• Νταέικα
• Μυλωνέικα
• Αντωνέικα
• Μοσκέικα
• Ζαχέικα
• Θοδωρέικα
• Σπανέικα
• Μανωλέικα

---

Β. Τοπωνύμια στα όρια του οικισμού

• Μύλος 
• Δέντρα 
• Αμπελαδέικος κουραδόλακκας

Σκαρίφημα 2: Τοπωνύμια εκτός του οικισμού

• Ελιές
• Παππούς 
• Τραγασιά 
• Βλάχ 
• Παλιάμπελα 
• Ουρνός 
 Μηλαδιότ 
• Κλανίκα 
• Γιούφτους 
• Λεύκες 
• Τσιαμάρα 
• Λάκκα 
• Ζωγραφίτικος λάκκος

---

Γ. Τοπωνύμια στα όρια της κοινότητας

• Άγιος Κωνσταντίνος
• Παλιόβρυση
• Τράου
• Πετσένια μαντρινιά
• Ασκαμνιές
• Κανάλια

Τοποθεσίες προς Φούρκα και Μόλα Καλύβα

(Ο αριθμός μέσα σε παρένθεση μετά το όνομα τοπωνυμίου παραπέμπει στην κατά προσέγγιση θέση του στο επισυναπτόμενο σκαρίφημα).

Ξεκινώ νοερά από τη μικρή πλατεία του χωριού περιγράφοντας τα τοπωνύμια, δίνοντας ταυτόχρονα -όπου αυτό είναι δυνατό- το ιστορικό του ονόματός των. Με κατεύθυνση λοιπόν βορειοδυτικά (προς Φούρκα) και σε απόσταση 500 περίπου μέτρα συναντώ τη μικρή γέφυρα πάνω στη συμβολή των ξεροπόταμων του Τρανού Λάκκου και του Ζωγραφίτικου λάκκου. Ακριβώς στο σημείο αυτό της γέφυρας η τοποθεσία ονομάζεται «ΤΣΙΑΜΑΡΑ» (22), γιατί εκεί πριν χρόνια ήταν ένα θεόρατο πεύκο (Τσιάμι) που το χτύπησε μια χρονιά ο κεραυνός και το ξερίζωσαν οι βροχές και οι Βοριάδες. Και ήταν η τσιαμάρα αυτή για χρόνια καταφύγιο κοπαδιών σε περίπτωση βροχής και καύσωνα.

Πέρα απ’ το ξεροπόταμο του Τρανού Λάκκου δυτικά είναι το τοπωνύμιο «ΛΕΥΚΕΣ» (23), όπου σώζονται ως τα σήμερα πελώριες αυτοφυείς καναδέζικες λεύκες.

"Η δενδράρα": όριο Φούρκας
και Κασσανδινού

Προχωρώντας στον ασφαλτοστρωμένο σήμερα δρόμο προς τη Φούρκα, πατώ τα χώματα της τοποθεσίας «ΛΑΚΚΑ» (26). Είναι ένα μικρό λεκανοπέδιο που στ’ αριστερά του ξετυλίγεται σαν φίδι ο «ΤΡΑΝΟΣ ΛΑΚΚΟΣ», με τελική κατάληξή του το γιαλό της Φούρκας. Μετά δέκα λεπτά δρόμο αντικρίζω το γραφικό παρεκκλήσι του Αγίου Κωνσταντίνου και Ελένης απ’ όπου πήρε και το όνομα η τοποθεσία «ΑΓΙΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ» (25).

Σε απόσταση 150 μέτρων από το παρεκκλήσι είναι τα όρια των χωριών Κασσανδρινού και Φούρκας με ορόσημο μια πελώρια βαλανιδιά (η δεντράρα) που εντυπωσιάζει με τον όγκο της και το πλούσιο φύλλωμα της κατά την Άνοιξη και το Καλοκαίρι.

---

Κατηφορίζοντας από ένα μονοπάτι δίπλα απ’ το εκκλησάκι προς το ποτάμι με κατεύθυνση δυτικά, μόλις περάσω στην αντίπερα όχθη, πατώ τα χώματα της τοποθεσίας «ΓΙΟΥΦΤΟΥΣ» (30). Η παράδοση μας πληροφορεί πως αυτό το μικρό πλάτωμα ήταν για πολλά χρόνια ο καταυλισμός των φερέοικων τσιγγάνων κάθε φορά που περιόδευαν τα χωριά της Κασσάνδρας για να ζητιανέψουν ή να πωλήσουν τα χειροποίητα κατασκευάσματά τους.

Αφήνοντας το «ΓΙΟΥΦΤΟ» κατευθύνομαι νότια και παράλληλα με τον ασφαλτόδρομο Κασσανδρινού-Φούρκας. Σε ένα ελαφρό πρανές εντοπίζω τις τοποθεσίες «ΜΗΛΑΔΙΩΤΗ» (34), «ΚΛΑΝΙΚΑ» (35α) και «ΟΥΡΝΟΣ» (33). Της πρώτης το όνομα είναι Βυζαντινής πιθανώς προέλευσης, της δεύτερης το σκαμπρόζικο όνομα είναι άγνωστο πως το πήρε, της δε τρίτης το όνομα προήλθε από τη ρεματιά που βρίσκεται σ’ αυτή και είναι κατάφυτη από αυτοφυείς αγριοσυκιές που τα σύκα τους, οι ουρνοί, είναι μοναδικά για την παρασκευή γλυκού.

Τοποθεσία Τούρλα

Ακριβώς πάνω από τις τοποθεσίες αυτές δυτικά απλώνεται μια δασική λουρίδα σε μάκρος 1000 περίπου μέτρα και πλάτος 200 μέτρα, με κατεύθυνση νότια, σκεπασμένη με ποικίλη πυκνή χλωρίδα από πεύκα, κουμαριές, μυρτιές, σχίνα, πουρνάρια, ζενλίκια, σουσούρες, θυμάρια κ.ά. Πάνω απ τη δασωμένη αυτή λουρίδα με πρόσωπο προς το Νοτιά εντοπίζω την τοποθεσία «ΤΟΥΡΛΑ» (35) που πήρε το όνομά της από την τουρλωτή κατατομή του εδάφους και πέρα απ’ αυτή δυτικά την τοποθεσία «ΚΟΚΚΙΝΟΒΡΑΧΟΣ» (37) με χαρακτηριστικό το κοκκινωπό χρώμα των βράχων που υψώνονται κατακόρυφα προς τη ρεματιά η οποία οριοθετεί τις περιφέρειες του Κασσανδρινού και της Φούρκας.

Τοποθεσίες βορειοανατολικά του Κασσανδρινού

(Ο αριθμός μέσα σε παρένθεση μετά το όνομα τοπωνυμίου παραπέμπει στην κατά προσέγγιση θέση του στο επισυναπτόμενο σκαρίφημα).

Ανεβαίνω την ανηφοριά του ασφαλτοστρωμένου δασικού δρόμου Κασσανδρινού-Πολυχρόνου με κατεύθυνση βόρεια. Στο τέλος της μικρής αυτής ανηφοριάς σταματώ στην τοποθεσία «ΜΥΛΟΣ» (1). Εδώ υπήρχε παλιά ανεμόμυλος ιδιοκτησίας της οικογένειας των Μυλωναίων από το Κασσανδρινό, που εξυπηρετούσε για πολλά χρόνια τις ανάγκες του χωριού και της γειτονικής Φούρκας για άλεση σταριού και κτηνοτροφών (γιαρμάδων).

---

Βορειανατολικά της γέφυρας (σημείο όπου ενώνεται ο "Ζωγραφίτικος Λάκκος" με τον "Τρανό Λάκκο") και σε απόσταση λιγότερη από χίλια μέτρα εντοπίζω διαδοχικά τις εξής τοποθεσίες:

α. Την τοποθεσία «ΠΑΛΙΟΒΡΥΣΗ» (27) όπου και η ομώνυμη βρύση με το εξαίρετο πόσιμο νερό που μεταφέρθηκε στη δεκαετία του 1930 στο χωριό. Με χρήματα της κοινότητας κατασκευάστηκε τότε σε οικόπεδο της οικογένειας των αδελφών Μαργαρίτη υδατοδεξαμενή και από εκεί τον νερό διοχετευόταν σε τρεις βρύσες μέσα στον οικισμό. Η μια απ’ αυτές ήταν κοντά στην εκκλησία, η άλλη στο κέντρο του χωριού κοντά στο μεγάλο Σπανέικο σπίτι και η τρίτη στη μικρή πλατειούλα στη Μανωλέικη γειτονιά. Στα χρόνια που ακολούθησαν μετά τον πόλεμο και την κατοχή, το χωριό προμηθεύτηκε νερό από γεωτρήσεις και από τις παραπάνω βρύσες απόμειναν μόνο δυο, εκείνη της εκκλησίας και η άλλη στη Μανωλέικη γειτονιά κοντά στο νεκροταφείο.

β. Την τοποθεσία «ΠΕΤΣΕΝΙΑ ΜΑΝΤΡΙΝΙΑ» (29) που η ονομασία της είναι περίεργη και σουρεαλιστική. Κατά τη γνώμη μου το επίθετο «ΠΕΤΣΕΝΙΑ» που χαρακτηρίζει το ουσιαστικό «ΜΑΝΤΡΙΝΙΑ» προέρχεται από τη λέξη πετσί δηλαδή δέρμα κακοκατεργασμένο, που σε μορφή και έκφραση επιθέτου προσδιορίζει κάτι το πρόχειρο, το ευτελές, το μικρής αξίας, το δε ουσιαστικό «ΜΑΝΤΡΙΝΙΑ» σημαίνει ένα μαντρί για γιδοπρόβατα. Έτσι η ονομασία «ΠΕΤΣΕΝΙΑ ΜΑΝΤΡΙΝΙΑ» σημαίνει πιθανώς πρόχειρο κατασκευασμένο μαντρί.

γ. Την τοποθεσία «ΤΡΑΟΥ» (28) που η ονομασία της προήλθε κατά πάσα πιθανότητα από τη λέξη «τράγος» και ίσως από κάποιον «ιστορικό τράγο», δεδομένου ότι και στις τρεις παραπάνω τοποθεσίες υπήρχαν πολλά μαντριά, κυρίως χειμαδιά (μαντριά για το χειμώνα), λόγω του υπήνεμου της περιοχής, των πλούσιων βοσκότοπων και του νερού της Παλιάς βρύσης. Στην τοποθεσία αυτή, ένας γραφικός τύπος του χωρίου ο Σταμάτης, ο πάντα σουρωμένος απ’ το πιοτί καλλιεργούσε ένα όμορφο περιβόλι με κηπευτικά και οπωροφόρα δέντρα.

Τοποθεσίες Κασσανδρινού μεταξύ του Τρανού Λάκκου και του Λάκκου της Ραχώνας

(Ο αριθμός μέσα σε παρένθεση μετά το όνομα τοπωνυμίου παραπέμπει στην κατά προσέγγιση θέση του στο επισυναπτόμενο σκαρίφημα).

Με αφετηρία τη γέφυρα που είναι δίπλα από το νεκροταφείο του χωριού και ακολουθώντας νοερά δύο κατευθύνσεις, τη μια νότια που κατεβαίνει ο Λάκκος της Ραχώνας με ροή σχεδόν παράλληλη προς τον αγροτικό δρόμο Κασσανδρινού-Μόλας Καλύβας, και την άλλη βορειοανατολικά ακολουθώντας τη ροή του Τρανού Λάκκου, εντοπίζει ο παρατηρητής της παρακάτω τοποθεσίες.

  Από τη πλευρά του Λάκκου της Ραχώνας:

1. Την τοποθεσία «ΓΕΡΟ-ΓΙΑΝΝΗ ΜΠΑΧΤΣΕΣ» (60). Μια μικρή πλαγιά πλάι στο λάκκο με έκταση ένα στρέμμα που παλιά ήταν καλυμμένη με βάτα, σχίνα και άλλους αυτοφυείς θάμνους που την εκχέρσωσε και την μετέτρεψε σε καλλιεργήσιμη γη, σε λαχανόκηπο με αρκετά οπωροφόρα δέντρα, ο Γερογιάννης, ένας τύπος εσωστρεφής και ολιγομίλητος, σχεδόν γερασμένος, που ζούσε με παρέα τη μοναξιά του και την καθημερινή ενασχόλησή του με τον μπαξέ που μόνος του δημιούργησε. Από που ήρθε, ποια ήταν η γενιά του, κανένας δεν έμαθε ποτέ, ούτε μίλησε σε κανένα για το παρελθόν του. Την Άνοιξη και το καλοκαίρι ήταν νύχτα μέρα στον μπαχτσέ του, το δε Χειμώνα τον περνούσε στην κοινοτική παράγκα, ένα παμπάλαιο και σαραβαλιασμένο παράπηγμα που παλιότερα ήταν το μοναδικό καφενείο του χωριού.

2. Την τοποθεσία «ΣΥΚΙΕΣ» (70), στη συμβολή των ξερόλακκων της ΡΑΧΩΝΑΣ και του ΠΑΡΑΣΚΕΥΑ με εύφορο μαυρόχωμα που στη νότια πλευρά, στο όριο με την τοποθεσία «ΠΑΠΑ ΤΑ ΣΑΝΙΔΙΑ», υπήρχε παλιά ένας πλούσιος οπωρώνας με μεγάλη ποικιλία οπωροφόρων δέντρων ιδιοκτησίας της οικογενείας των Ζαχέων.

3. Την τοποθεσία «ΚΑΡΥΑ» (71), ακριβώς στη δυτική πλευρά του λάκκου της ΡΑΧΩΝΑΣ κατάφυτη από ελαιόδεντρα που παλιότερα απέδιδαν πλούσιο ελαιόκαρπο.

4. Την τοποθεσία «ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣ» (73), που είναι στη ρεματιά του ομώνυμου ξερόλακκου μικρής έκτασης. Το όνομα της το πήρε όπως λένε οι παλιοί από ένα βόδι με το όνομα «Παρασκευάς» που γκρεμίστηκε από ένα βράχο και κατατσακίστηκε.

 

Από την πλευρά του «Τρανού Λάκκου», βόρεια και νότια της κοίτης του:

1. Την τοποθεσία «ΜΠΟΣΤΑΝΙΑ» (65). Μια μικρή έκταση τριάντα περίπου στρέμματα με γόνιμο έδαφος, αφού αρκετά ρυάκια, που κατεβαίνουν από τις τοποθεσίες ΠΑΠΠΟΥ και ΚΑΝΑΛΙΑ, παρασύρουν και εναποθέτουν σ΄ αυτή φυλλόχωμα - γι αυτό και παλιότερα καλλιεργούσαν εκεί μποστανικά, όπως καρπούζια πεπόνια απ’ όπου και πήρε την ονομασία «ΜΠΟΣΤΑΝΙΑ».

2. Την τοποθεσία «ΚΑΜΑΡΑ» (66). Μικρή έκταση κι αυτή μέσα στη χαράδρα του Τρανού Λάκκου που ήταν κατάφυτη από μουριές στην περίοδο που οι χωριανοί επιδίδονταν στην εκτροφή μεταξοσκώληκα (μαμούδι). Στην πλούσια εύφορη γη της υπήρχαν πολλές νεροπηγές, αστείρευτες όλο το χρόνο.

"Αναστασίτικα" τοπωνύμια Κασσανδρινού

(Ο αριθμός μέσα σε παρένθεση μετά το όνομα τοπωνυμίου παραπέμπει στην κατά προσέγγιση θέση του στο επισυναπτόμενο σκαρίφημα).

Στο σημείο αυτό τελειώνει η περιήγηση στα τοπωνύμια της περιφέρειας του Κασσανδρινού, και επιβάλλεται να αναφερθούν περιληπτικά και εκείνα του μετοχιού της Αγίας Αναστασίας, αφού οι παλιοί Κασσαντρινιώτες πίστευαν πως το Αναστασίτικο μετόχι ανήκε σ’ αυτούς που κατείχαν τα κτήματα του με μίσθωση  για πολλά χρόνια. Αυτή η αφελής αντίληψη τους ήταν η αιτία να εφησυχάσουν κι όταν στα 1958 απαλλοτριώθηκαν τα μοναστηριακά αυτά κτήματα, περιήλθαν σχεδόν όλα στους Σκιωνίτες. Όμως για λόγους καθαρά συναισθηματικούς αφού τα τοπωνύμια αυτά συνδέονται με ρομαντικές κατά το πλείστον ιστοριούλες αλλά και με σκαμπρόζικα περιστατικά πρέπει να γίνει περιήγηση και στα τοπωνύμια αυτά που είναι τα παρακάτω.

«ΑΓΓΟΥΡΤΖΑΡΕΣ» (82). Πρόκειται για μια έκταση που ξεκινά από τη νότια πλευρά του ΤΡΑΝΟΥ ΛΑΚΚΟΥ, πάνω από εκατό πενήντα (150) στρέμματα, με γόνιμη καλλιεργήσιμη γη, που σχεδόν ανέκαθεν από την εγκαθίδρυση του μετοχιού την καλλιεργούσαν οι Κασσαντρινιώτες με αγρομίσθωση πληρώνοντας ένα συμβολικό μίσθωμα στο Μοναστήρι της Αγίας Αναστασίας. Δεν είναι περιττό να αναφερθεί πως το μεγαλύτερο μέρος της δαπάνης που απαιτήθηκε για την ανέγερση της εκκλησίας του χωριού στη δεκαετία 1950-1960 προήλθε από την καλλιέργεια δημητριακών σ’ αυτή εδώ την περιοχή με φροντίδα της εκκλησιαστικής επιτροπής. Στην έκταση αυτή και κυρίως στη δασική έκταση που την περιτυλίγει υπάρχει πλήθος αυτοφυών δέντρων αγριοαχλαδιάς (γκορτζιάς) απ όπου και πήρε το όνομά της.

«ΑΛΑΤΑΡΙΑ» (92). Στην τοποθεσία αυτή ήταν εγκαταστημένες από τους βοσκούς οι αλαταριές, οι μακρόστενες σκάφες, λίγο πιο βαθιές από κείνες του ποτίσματος, τις οποίες οι βοσκοί γέμιζαν με αλατοπίτουρα για να αρμυρίσει το κοπάδι. Απ αυτές λοιπόν τις σκάρες, τις αλαταριές, πήρε το όνομά της.

 «ΒΑΤΟΠΕΔΙ» (93). Αρκετά μεγάλη έκταση βορειοδυτικά της ΑΛΑΤΑΡΙΑΣ πιθανώς ιδιοκτησία του Βατοπεδίου, μοναστηριού του Αγίου Όρους και ίσως και να υπήρχε εκεί και μετόχι του μοναστηριού αυτού στα πολύ παλιά χρόνια.

«ΑΘΑΝΑΤΟ ΝΕΡΟ» (94). Τοποθεσία κοντά στο Βατοπέδι όπου, πιθανώς, θα υπήρχε παλιά αστείρευτη νεροπηγή που το νερό της ονομάστηκε μεταφορικά αθάνατο δηλαδή αστείρευτο. Στη νεροπηγή αυτή θα ήταν και η βρύση που εξυπηρετούσε το μετόχι του Βατοπεδίου.

«ΝΤΟΡΟΣ» (95). Η λέξη ντορός σημαίνει πολύ μικρό μονοπάτι με ίχνη και οσμή αγριμιών. Μπορεί και στην τοποθεσία αυτή την υπερδασωμένη (ζίγρα) να υπήρχε κάποιο στενό μονοπάτι, πέρασμα αγριμιών, απ’ το οποίο πήρε και το όνομα της η τοποθεσία.

«ΑΡΙΟΣ» (96). Πυκνοδασωμένη κι απόκρημνη τοποθεσία με πεύκα αλλά και μεγάλα εντυπωσιακά δέντρα Άριου (Αρίης) που την ονομάτισαν.  


«ΡΗΓΑΣ» (97). Μια απ τις ψηλότερες βουνοκορφές της Κασσάνδρας που το όνομα της ίσως το πήρε από περιστατικό κάποιου βοσκού με το όνομα Ρήγας μια και το όνομα αυτό ακούγεται στα χωριά της Κασσάνδρας και κυρίως στη Βάλτα (Κασσάνδρεια).

«ΠΘΑΡ» (98). Δασική έκταση συνέχεια του ΡΗΓΑ, μικρό βαθύπεδο σε σχήμα πιθαριού απ’ όπου και ονοματίστηκε.

«ΨΙΛΗ ΤΟΥΜΠΑ» (100). Τοποθεσία κοντά στο Ρήγα, τρουλωτή στην κορυφή σε σχήμα τούμπας.

«ΜΑΝΟΥΛΟΥΔΙ» (99). Μικρή έκταση, κοντά στο ΡΗΓΑ κι αυτή, άλλοτε καλλιεργήσιμη, που το όνομα της σχετίζεται με το υποκοριστικό του ονόματος «Μανόλης» και ανήκε σε ομώνυμη Κασσαντρινιώτικη οικογένεια.

«ΑΞΟΝΙ» (101). Η έσχατη τοποθεσία στα όρια του μετοχιού της Αγίας Αναστασίας και της Ν. Σκιώνης.

Ξενοφών Μπελόπουλος - Αμπελάς. Εργογραφία

"Ο καημός της ρίζας. Λαογραφικές μνήμες", Αθήνα 1999. Βραβευμένο από την Ακαδημία Αθηνών. Τοπικές λαϊκές ιστορίες γραμμένες στη κασσανδρινιώτικη διάλεκτο. Περιλαμβάνεται γλωσσάρι με περίπου 2000 λέξεις της τοπικής διαλέκτου.

"Ο συμβολαιογράφος και η δημοτική γλώσσα", Αθήνα 1986. Μετά την καθιέρωση της δημοτικής ως επίσημης γλώσσας του ελληνικού κράτους, υπήρξε για πολλά χρόνια το βασικό και απαραίτητο βοήθημα  κάθε συμβολαιογράφου παλαιού ή νεώτερου.

---

"Τοπωνύμια του χωριού μου του Κασσανδρινού", Κασσανδρινό 2004. Καταγραφή, περιγραφή, ιστορικό τοποθεσιών του Κασσανδρινού Χαλκιδικής.

"Ζωή μου πικρογλυκειά", Κασσανδρινό 2002. Αναμνήσεις από την κατοχή, τον εμφύλιο, την εξορία...

---

"Τοπωνύμια Κασσανδρινού". Επίλογος

Κάνοντας αυτοκριτική σχετικά με την αυθεντικότητα και την αντικειμενική αλήθεια για ότι γράφω και περιγράφω στο μικρό αυτό πόνημά μου, εξομολογούμαι και πιστεύω πως υπάρχουν ασφαλώς λάθη, παραλείψεις μερικών τοπωνυμίων και ίσως και μικρές ανακρίβειες.
 Όμως η φιλοσοφία και το κίνητρο της μικρής αυτής εργασίας μου είναι να δοθεί έναυσμα ν’ ασχοληθούν και άλλοι σε κάθε χωριό της Κασσάνδρας αρτιότερα και καλύτερα από μένα, γράφοντας με εμβρίθεια και μετά από ενδελεχή έρευνα τα τοπωνύμια του χωριού τους.

Ευχής έργο θα είναι την παραπάνω προσπάθεια να την κάνουν σε συνεργασία με ειδικούς επιστήμονες ερευνητές (ιστορικούς, γεωλόγους, αρχαιολόγους κ.λ.π.) για να εντοπισθούν και περιγραφούν και άλλες πτυχές των τοπωνυμίων (αρχαιολογικά ευρήματα, μεταλλευτικά κοιτάσματα, άλλα συστατικά του υπεδάφους κ.λ.π.). Οι προσπάθειες αυτές αν ευοδωθούν και ολοκληρωθούν θα αποτελέσουν ένα σημαντικό έργο για την ιστορία και λαογραφία της αγαπημένης μας ιδιαίτερης πατρίδας μας, της Κασσάνδρας.

Κασσανδρινό, Γενάρης 2004
Ξενοφών Μπελόπουλος - Αμπελάς

---

Ο Ξενοφών Μπελόπουλος - Αμπελάς πέθανε στην Αθήνα στις 25 Φεβρουαρίου 2007 σε ηλικία 86 ετών. 

Το ιστολόγιο αυτό αφιερώνεται στη μνήμη του.

---

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ και Σχόλια

Μπορείτε να επικοινωνήσετε με τον Χρήστο Μπελόπουλο,
διαχειριστή του ιστολογίου, μέσω facebook 
ή συμπληρώνοντας την παρακάτω φόρμα:

---

Φόρμα επικοινωνίας

Όνομα :

Διεύθυνση ιμέιλ: (απαιτείται)

Μήνυμα: (απαιτείται)

---